Nieprzeprowadzenie obowiązkowego szkolenia BHP może mieć dla pracodawcy bolesne konsekwencje. Kara może wynieść od tysiąca do 30 tysięcy złotych, a w określonych sytuacjach jeszcze więcej, bo nawet 50 tysięcy złotych. Warto znać swoje obowiązki w tej materii. Zanim jednak rozważymy kwestie samego szkolenia, musimy najpierw poświęcić chwilę uwagi różnicom pomiędzy pracownikami a zleceniobiorcami, ponieważ „zatrudnienie na umowę zlecenie” to skrót myślowy.
Czy pracownik może być „zatrudniony” na podstawie umowy zlecenia?
Tak zwane „umowy śmieciowe” są nielegalne. Nie możesz zatrudnić pracownika do pracy w wyznaczonym przez Ciebie miejscu i czasie na podstawie umowy zlecenia. Jeżeli zatrudniasz pracownika do wykonania pracy określonego rodzaju na Twoją rzecz, pod Twoim kierownictwem, oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez Ciebie, za co mu zapłacisz – nawiązujesz umowę o pracę, a nie umowę zlecenia. Nieważne jest to, jak ją nazwiesz. Jeżeli to, na co umówiłeś się z pracownikiem spełnia wymienione wyżej warunki, zastosowanie ma Kodeks pracy, a wszelkie spory wynikłe ze stosunku między Wami rozstrzygać będzie sąd pracy. Jeżeli chcesz nawiązać umowę zlecenia, musisz zrezygnować z podporządkowania sobie zleceniobiorcy oraz wyznaczenia czasu i miejsca jego pracy. Możesz wymagać od niego tylko świadczenia określonych usług.
W związku z tym Twoje obowiązki dotyczące szkolenia BHP kształtują się odmiennie zależnie od rodzaju umowy, którą nawiązałeś z osobą, której zlecasz wykonanie zadań w zamian za zapłatę. Zawierając umowę o pracę, zawsze i bezwzględnie jesteś zobowiązany przeszkolić pracowników z BHP. Inaczej jest w przypadku zleceniobiorców.
Czy trzeba przeszkolić z BHP przy umowie zlecenia?
Z jednej strony jako pracodawca jesteś na postawie art. 304 § 1 Kodeksu pracy zobowiązany do zapewnienia zleceniobiorcom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym do pracy. Z drugiej strony, jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to możesz wymagać od zleceniobiorcy poddania się szkoleniu w zakresie BHP, a także badaniu lekarskiemu. Jeżeli zleceniobiorca pojawia się w miejscu pracy, zobowiązany jest przestrzegać zasad BHP.
Jak upewnić się, że zleceniobiorca podda się szkoleniu BHP?
Chociaż szkolenie BHP nie zawsze jest obowiązkowe, absolutnie zawsze warto je przeprowadzić. Chodzi nie tylko o potencjalne straty ekonomiczne związane przykładowo z wypłatą odszkodowań – chodzi o zdrowie i życie. Wstępne szkolenie BHP jest szczególnie potrzebne, ponieważ sytuacje kryzysowe zawsze mają miejsce nagle i bez zapowiedzi, a potem jest już za późno. Jak upewnić się, że zleceniobiorca uda się na szkolenie? Klauzulę o tym, że jest dla niego obowiązkowe, zawrzeć możesz w umowie. Zagwarantować jej wykonanie możesz zaś poprzez zastrzeżenie, że inaczej obowiązywać go będzie kara pieniężna lub natychmiastowe rozwiązanie umowy. Nie zapominaj jednak, że nie możesz być niesprawiedliwy – jeżeli kara będzie nieproporcjonalnie surowa, zleceniobiorca z łatwością obroni się przez jej otrzymaniem, a sąd uzna tę część umowy za nieważną.
